WEB200M.09 De giraf en de jakhals in ons

Justine Mol:
“DE GIRAF EN DE JAKHALS IN ONS” (M.09)

WEB921 giraf en jakhals in ons, april 2007

Maart 2007 verscheen het boek van Justine Mol “De giraf en de jakhals in ons; over geweldloos communiceren”. Justine is internationaal trainer Geweldloze Communicatie volgens het gedachtegoed van Marshall Rosenberg.
Om zijn ideeën duidelijker over te kunnen brengen koos de Amerikaanse psycholoog Rosenberg (die in 1984 het ‘Center for Nonviolent Communication’ oprichtte) voor de giraf en de jakhals. Ze staan voor twee eigenschappen in ons: verbinden en afzonderen. Ofwel: de communicatie met jezelf en de ander open houden of afsluiten. (Communiceren is: in verbinding staan; in contact zijn. Met ‘jezelf’ heeft dan betrekking op het in contact staan met je diepere gevoelens en behoeften.)

Methode en leefwijze
Vanuit onze overlevingsdrang gebeurt het dat, als we ons aangevallen of bedreigd voelen, we ons in onszelf terugtrekken. Vanuit die situatie bijten we van ons af óf krimpen we ineen en doen we er het zwijgen toe. Maar met beide reacties wordt aan de oorzaak van de situatie, namelijk de manier waarop we met elkaar omgaan en waaróm we zo met elkaar omgaan, niets veranderd. Het brengt ons niet tot een beter en prettiger gevoel naar onszelf of naar de ander toe. Er ontstaat een ‘Meerdere/mindere-patroon’ van bijten of inbinden.
Geweldloze communicatie is een methode en een leefwijze om hier uit los te komen. Het is open staan voor wat er in jezelf en in de ander leeft, waardoor de giraf in ons naar boven komt en het voor de jakhals in ons niet meer nodig is om zijn innerlijke en uiterlijke schreeuw te gebruiken.

Kenmerken
De giraf in ons is zowel zachtaardig als sterk, kijkt met mildheid naar wat zich aandient, communiceert vanuit zijn hart en zoekt naar verbinding en helderheid. Daarom koos Rosenberg voor de giraf, omdat dat het landdier is met het grootste hart.
De jakhals in ons is resultaat-gericht, oordelend, verwijtend, dwingend en autoritair (voor anderen en voor zichzelf). Hij/zij heeft de deur naar het gevoel (hart en buik) in meerdere of mindere mate gesloten. Angst en pijn worden in zekere mate ontkend of weggestopt en nogal eens wordt er naar middelen gegrepen als macht, agressie en manipulatie om de eigen positie staande te houden of om te overleven.

Diepere behoeften
Justine Mol benadrukt echter keer op keer dat ook de jakhals in ons een belangrijke functie heeft. Deze wijst ons op diepere behoeften (zoals liefde, welzijn, erkenning, veiligheid etc.) waar niet aan voldaan wordt of waarin we een gemis ervaren. Maar het afdwingen daarvan zal ons geen wezenlijke liefde, welzijn, erkenning, veiligheid etc. brengen. De giraf accepteert de jakhals in ons en geeft deze ruimte om zich te uiten, hoort zijn boodschap, vertaalt deze naar onze onvervulde behoeften en zet een proces van verbinding in werking om deze te vervullen. Zo activeert onze jakhals de giraf in ons zonder schade te doen aan onszelf en aan anderen.
Geweldloze communicatie is bewust worden van hoe we met onszelf en anderen omgaan. Het is de beschuldigende, veroordelende, aanvallende opstelling (vanuit lichtgeraaktheid, veronderstellingen, patronen, structuren, ingenomen standpunten) doorzien en transformeren naar het feitelijk constateren van wat er gebeurt (‘waarnemen’), en openheid bevorderen om tot een oplossing te komen die voor de betrokkenen goed voelt. Het is het met meer mildheid en mededogen kijken naar onszelf en naar de ander om een weg in te gaan die ons allen ten goede komt.

Voorbeelden
Inspirerend zijn ook de concrete voorbeelden waarmee het boek wordt afgerond, zoals met betrekking tot enkele Israëlische en Palestijnse scholen die leerkrachten en ouders trainingen in geweldloze communicatie geven en waarin elke klas een ‘giraffenhoekje’ heeft waar leerlingen in alle rust bij hun gevoelens en behoeften kunnen komen en ze giraffenboodschappen kunnen opschrijven en neerhangen. Of enkele scholen in Servië die met een programma werken dat “Woorden zijn ramen of muren” heet; of een school in München waar men werkt met de ‘Giraffendroom’, een programma voor kleuters waar verhalen rondom een girafje, dat zijn moeder kwijt is, de kinderen met de stappen van het model van geweldloos communiceren vertrouwd maakt. Kortom: “De giraf en de jakhals in ons” is een praktisch, persoonlijk, verhelderend, toegankelijk en nuttig boek! (Wim Robben)

“De giraf en de jakhals in ons” van Justine Mol (124 pag.; Uitg.SWP, Amsterdam – 2007; E 13,90; ISBN 978.9066658288.)
De website van Justine Mol is: www.comma2me.nl en van het Center for Nonviolent Communication: www.cnvc.org

In rasterkader, in het artikel:

“Verharden is jezelf wapenen tegen allerlei ervaringen die pijnlijk, onrechtvaardig of onaangenaam zijn. Je maakt jezelf door dat harnas als het ware onaantastbaar, onaanraakbaar en gevoelloos, zodat je al die onrechtvaardigheden enzovoort niet meer voelt.
Die zelfbescherming hebben we niet meer nodig als we eenmaal geleerd hebben om een plek van innerlijke vrede in onszelf te creëren, die door geen enkele emotie, kwetsing of pijn van buitenaf verstoord kan worden. Dan kunnen we het leven tegemoet treden vanuit die innerlijke kern van vrede en vertrouwen.”
Hans Stolp*

*Geciteerd op blz.112-113,
en overgenomen uit: “De Geboorte van Christus in ons”, pag.65-66.

(WEB200M.09)