|
PESTEN OP HET WERK AANPAKKEN
PESTEN EN PSYCHOTERREUR OP
HET WERK AANPAKKEN
Een woord dat de lading en uitwerking
van veel gevallen van pesten scherp neerzet is: psychoterreur. Waar mogelijk
nog een overgangsgebied ligt tussen 'plagen' en 'pesten', laat het begrip
'psychoterreur' geen ruimte meer aan twijfel over de ernst van de situatie.
Vaak is pesten een regelrechte uiting van psychoterreur. Dit kan een scholier
van 7 treffen; een buurtbewoner; iemand op een bedrijf of in een organisatie;
iemand in welke situatie dan ook.
Onthullend onderzoek
Het in 1995 verschenen boek "Van kwaad tot erger. Pesterijen en psychoterreur
op het werk" geeft een onthullend beeld van pestgedrag in arbeidssituaties.
In het boek wordt dit 'mobbing' genoemd: de groep die de enkeling aanvalt.
Auteur is Henry Walter, arbeids- en organisatie-psycholoog. Hij is direkteur
van het 'Gesellschaft fŸr Kommunikation und Weiterbildung' in Hamburg. De
oorspronkelijke titel van het boek is 'Mobbing, Kleinkrieg am Arbeitsplatz'.
Een 'oorlog in het klein' tussen mensen op het werk. Hoe werkt dat: mobbing?
Waarom bestaan er konflikten en hoe ontstaan ze? Hoe kunt u mobbing in de
organisatie herkennen? Wat valt er aan te doen? Dit zijn vragen waarop in
dit boek uitvoerig wordt ingegaan. Pesterijen onder medewerkers schaadt het
bedrijfsklimaat en ondergraaft het sukses van de onderneming. Mensen die gepest
worden kunnen hun werk niet goed meer aan; melden zich vaker ziek (met b.v.
maagklachten, slaapproblemen, neerslachtigheid, hartklachten, darmproblemen,
storingen in de spijsvertering); komen in situaties van depressies, agressie
(ook tegen zichzelf) en vaak overvloedig medicijn- en alkoholgebruik. Dikwijls
bestaat er een akkuut gevaar voor zelfmoord. Bedrijven waarin deze vorm van
'psychologiese oorlogsvoering' getolereerd of normaal gevonden wordt benadelen
zichzelf in hoge mate. De kosten per situatie, en de tijd die leidinggevenden
en personeelsafdelingen er in moeten stoppen, bedragen tussen de f. 30.000,-
en f. 100.000,- per jaar (blz.12). Zeker nu bedrijven financieel een aanzienlijk
deel van het loon van hun zieke werknemers zelf moeten betalen is het voor
hen nog urgenter geworden om hier aandacht aan te schenken.
Pesten op het werk aanpakken
Dat het uitleven van agressiedriften, via lichamelijk en/of psychies geweld,
een biologiese behoefte zou zijn wil er bij Henry Walter niet in. "Want de
mens kan ook heel goed en misschien zelfs beter zonder deze agressie leven.
Zo bestaan er talrijke onderzoeken waaruit blijkt dat mensen die in een konkurrentiestrijd
verwikkeld zijn en onder prestatiedruk staan, minder presteren dan in een
ontspannen werksfeer met een goede teamgeest." (blz.47) En: "Een goed lopende
organisatie die met sukses opereert, die duidelijke doelen nastreeft, die
bevoegdheden en taken eenduidig, doelmatig en over de juiste personen verdeelt
en die prestatie naar behoren waardeert, een dergelijke organisatie zal niet
gauw met mobbing te maken krijgen." (blz.132) De schrijver geeft 10 stappen
om op een positieve manier met konflikten, die ondermeer in bedrijven voorvallen,
om te gaan. De stappen zijn kenmerkend voor een geweldloze konfliktaanpak
zoals: ga er vanuit dat er altijd konflikten kunnen ontstaan; beschouw ze
als een konstruktieve mogelijkheid om nieuwe idee‘n uit te werken en als mens
sterker te worden; ga de problemen niet uit de weg; stel niemand verantwoordelijk
voor het probleem, maar ga na wat u kunt doen om een oplossing te vinden;
verzamel informatie en denk samen na over verschillende oplossingen; maak
hier afspraken over; spreek een termijn af waarop nagegaan wordt of ieder
nog steeds tevreden is over de gevonden oplossing (blz.151-153). Tijdens trainingen
krijgt hij vaak te horen dat het veel tijd kost om deze stappen te doorlopen.
Dat beaamt hij ook, maar stelt daar tegenover dat men met onopgeloste problemen
op den duur geen tijd wint. Bovendien zijn de problemen juist onstaan omdat
men er in het begin geen tijd voor genomen heeft. Het is daarom beter nu te
reageren in plaats van te ageren. "Problemen oplossen duurt nou eenmaal langer
dan ze veroorzaken," stelt Henry Walter nuchter (blz.153).
Verantwoording bij leiding bedrijf
De leiding van een bedrijf, of van een organisatie, is in belangrijke mate
verantwoordelijk voor het signaleren en aanpakken van pestgedrag. Het instellen
van een 'klachtenbus' of het aanstellen van een vertrouwenspersoon in grotere
bedrijven kan goed werken, als medewerkers die met problemen kampen tenminste
serieus genomen worden. Maar niet alleen om ethiese en ekonomiese belangen
dienen werkgevers voorzorgsmaatregelen tegen pesterijen te nemen. Ze zijn
er volgens de bedrijfsstatuten (en de auteur citeert uit de Duitse wetgeving
op dit gebied) toe verplicht: "Dit vloeit voort enerzijds uit de algemene
zorgplicht van de werkgever volgens paragraaf 75, die de werkgever daartoe
verplicht voor de noodzakelijke arbeidsvoorwaarden voor een vrije ontplooiing
van de persoonlijkheid te zorgen, anderzijds echter ook uit paragraaf 76,
waarin staat dat de werkgever erover moet waken dat iedere werknemer volgens
de beginselen van recht en billijkheid wordt behandeld." (blz.108) Mede door
de vele praktiese tips is het een nuttig boek voor wie 'pesten en psychoterreur'
wil aanpakken, niet alleen in werksituaties maar overal waar mensen met elkaar
'samenwerken'.
"Van kwaad tot erger. Pesterijen
en psychoterreur op het werk"; Henry Walter; Thema / Uitgeverij Schouten &
Nelissen; Zaltbommel - 1995; ISBN 90-70512-37-8.
==========
*Overgenomen uit Geweldloos Actief
Themanummer 'Pesten aanpakken'; Wim Robben (samenstelling); december 1995.
[Stichting voor Actieve Geweldloosheid, Postbus 137, 8000 AC Zwolle.]
==========
Zie ook de website-pagina over
'Pesten op school aanpakken'
(A.05)
(WEB100A.06)
|
